İlk Süryanice Belgesel Film "Yarına Bir Harf" Basına Tanıtıldı

Süryanice dili ile ilgili yapılan ilk belgesel film olan "Yarına Bir Harf",  26 Eylül 2007’de Taksim Hill Otel’de düzenlenen tanıtım toplantısıyla basına ve kamuoyuna sunuldu.

'Yarına Bir Harf' filminde, dünyanın yaşayan en eski 3 dilinden biri  ve yok olma tehlikesiyle karşı karşıya olmasına rağmen hâlâ yaşayan , yazılı edebiyata sahip 78 dil arasında olan Süryanice ve el yazmacılığı  anlatılıyor. Yarına Bir Harf, Süryanice dili ve elyazmacılığı geleneğinin peşine düşen Maltepe Üniversitesi Öğretim Görevlisi Hakan Aytekin’in pek çok belgeselinin arasında, Süryani kültürünü ele aldığı "Işık Sesini Arıyor"'dan sonra ikinci belgesel çalışması.

Avrupa Birliği’nin desteği ile gerçekleşen ve yapımcılığını Sosyal Demokrasi Vakfı’nın üstlendiği yapımda Yönetmen Hakan Aytekin bir yandan, Süryanicenin tarihsel geçmişini, Süryanice el yazmacılığı geleneğinin bölgedeki son temsilcisi olan Papaz Gabriel Aktaş’ın dünyası üzerinden ele alırken bir yandan da Süryani toplumunun bölgedeki yaşantısından kesitleri, şiirsel bir sinema diliyle belgeliyor.

Çok katmanlı bir yapıya sahip olan belgeselin sinema dili farklı okumalara olanak sağlıyor. Hiçbir kurmaca öğenin yer almadığı belgeselin çekimleri 2007 yılı Mayıs-Haziran ayları arasında tamamlandı. Filmde doğum ile ölüm arasında yaşamın ve kültürün temel dinamikleri ile Süryanice’nin tarihsel gelişimi arasında paralellikler kuruluyor. Filmde, Süryani dili ve el yazmacılığı geleneği, Süryanice’nin 22 harfine karşılık gelecek biçimde bölümlere ayrılarak 47 dakikalık bir süre içerisinde ele alınıyor. 

Filmin Süryanice olması ise bu açıdan bir ilk olma özelliği de kazandırıyor belgesele. Türkçe, İngilizce altyazılar ise, filmi izleyecek olan dünyanın çeşitli coğrafyalarına dağılmış durumdaki Süryanilerin, kendi ana dillerini okumada ve anlamada çektikleri zorluğun altını çiziyor.

Belgesel ekibi Süryanice’yi “sadece bir lisan değil, tarihin arşivi” diye tanımlıyor ve Süryanice yazılı belgeleri, “teoloji, arkeoloji ve tarih gibi pek çok bilim dalında kilit rol oynayabilecek belgeler” olarak görüyor. Türkiye’de TRT başta olmak üzere çeşitli televizyon kanallarında gösterimi hedeflenen “Yarına Bir Harf” belgeseli yabancı televizyonlarda, çeşitli festivaller ve yarışmalarda da yer alacak. 

Yüzlerce yıldır sürdürülegelen el yazmacılığı geleneğinde, adet üzere, el yazmacıları derler ki:“Hattat son satırda her şeyi unutuyor ... Çünkü biliyor ve umuyorlar ki yazdıkları, yazıldıkları için unutulmayacaktır .”Söz uçacak ama “yarına bir harf” bile olsa “yazı” kalacaktır.

İstanbul Süryani Kadim Metropoliti Mor Filüksinos Yusuf Çetin'in de bulunduğu toplantıda SODEV Genel Başkanı Aydın Cıngı ve 'Yarına Bir Harf 'filminin senarist ve yönetmeni Hakan Aytekin filmle ilgili konuşma yaptı. Aydın Cıngı, Süryanilerin Türkiye'de azınlıklara sağlanan kültürel korumadan büyük ölçüde yoksun kaldıklarını, bu nedenle Süryanice'nin yok olma tehdidi altında olduğunu söyledi. Cıngı, "Süryanice'ye bir çiçeği sular gibi özenle ve nazikçe yaklaşılması gerekir" dedi. Yönetmen Aytekin, yaptığı konuşmada kutsal metinlerde geçen Babil Kulesi efsanesinden yola çıkarak Süryanice'nin ve kaybolma tehdidi altındaki dillerin içinde bulunduğu durumu anlattı.

'Diller yok oluyor, İngilizce tek dil haline geldi'

Babil Efsanesi'ni anlatan Aytekin, dillerin yok olduğunu ve Babil Kulesi öncesine dönüldüğünü, İngilizce'nin tek dil haline geldiğini söyledi. Şair Özdemir Asaf'ın, "Tüm renkler aynı hızla kirleniyor. Birinciliği beyaza verdiler" dediğini hatırlatan Aytekin, herkesin kendi beyazını koruması gerektiğini dile getirdi.

'Değişik diller, değişik dinler, değişik halklar ülkemizin zenginliğidir'

Belgesel filmin gösterilmesinden sonra konuşan İstanbul Süryani Kadim Metropoliti Mor Filüksinos Yusuf Çetin, Süryanilerin 21.yüzyılda dünyaya dağıldığını, MÖ medeniyete, kültüre, dillere; MS Hıristiyanlığa, Müslümanlık çıktıktan sonra ise, Müslümanlığa katkıda bulunduğunu söyledi.

İlk asırlarda Süryanilerin ilim ve bilim öğreten üniversite düzeyinde okulları ve ilahiyat fakülteleri olduğunu söyleyen Çetin, 21. yüzyılda oldukları halde ilkokulları bile bulunmadığını dile getirdi. Daha fazla demokrasi ve daha fazla insan hakkı için çalıştıklarını ve eksikliklerini giderdiklerini söyleyen Çetin, Türkiye topraklarında 5 bin 500 yıllık geçmişleri olduğunu ve Mezopotamya denince akla Süryanilerin geldiğini ifade etti.

Çetin, "Dinlerimiz, dillerimiz, kültürlerimiz aynı olmayabilir. Ama Türkiye'miz manevi bir bahçedir. Bu bahçede çeşitli ağaçlar var, çeşitli güller var, çeşitli meyveler var ve her meyvenin değişik bir tadı var. Her gülün değişik bir güzelliği, kokusu var. Tek gül, tek çiçek olursa monoton olur. Değişik diller, değişik dinler, değişik halklar ülkemizin zenginliğidir; ülkemizin demokrasisidir. Hepimiz ülkemizin huzuru ve barışı için dua ediyoruz" diyerek konuşmasını bitirdi.

İstanbul Süryani Katolik Toplumu Ruhani Lideri Yusuf Sağ ise, bu çalışmadan dolayı hem çok mutlu olduğunu hem de Yarına Bir Harf belgeseli’nin kendisini, dillerinin yok olma tehlikesini çok iyi vurguladığı için üzdüğünü söyledi. Sağ, “dünyanın en eski dillerinden olan Süryanice, sahip çıkılması gereken bir insanlık değeri. Belgesel bu gerçeği çok güzel vurguluyor, emeği geçenlere teşekkür ederiz” diye konuştu.

İzleyiciler tarafından büyük beğeni toplayan belgeselin galasına İstanbul ve Ankara Süryani Ortodoks Toplumu Ruhani Lideri Yusuf Çetin, İstanbul Süryani Katolik Toplumu Ruhani Lideri Yusuf Sağ, İstanbul Süryani Ortodoks Meryem Ana Kilisesi Yönetim Kurulu Başkanı Kenan Altınışık ve Kurul üyelerinden Aziz Mesut, Sait Susin, Maribel Mağzelcioğlu, Süryani Kilise'si Sekreteri Zeki Demir, Diyarbakır Meryem Ana Kilisesi'si müteşebbis heyeti başkanı Can Şakarer, dünyaca ünlü yazarlarımızdan Mıgırdiç Margosyan ve Ahmet Ümit, Türk Tabipler Birliği Başkanı Gencay Gürsoy, Mezoder Proje Koordinatörü Muzaffer İris ile sivil toplum örgütleri ve akademik çevrelerden pek çok temsilci katıldı.

FİLMİN KÜNYESİ

FİLMİN ADI: YARINA BİR HARF

YÖNETMEN - SENARYO: HAKAN AYTEKİN

YAPIM:                                       SOSYAL DEMOKRASİ VAKFI (SODEV)
PROJE KOORDİNATÖRÜ:             LEVENT ŞENSEVER
PROJE TEKNİK KOORDİNATÖRÜ: BERRİN DAĞÇINAR
GÖRÜNTÜ YÖNETMENİ:              TURHAN YAVUZ
ARAŞTIRMA:                               ÖZCAN GEÇER
MÜZİK:                                       GABRİEL AYDIN
KURGU:                                      ERDİNÇ DİNÇER
TÜRKÇE VE SÜRYANİCE ÇEVİRİ: FERİT ALTINSU
İNGİLİZCE ÇEVİRİ:                     SERDAL NAŞİFOĞLU
PRODÜKSİYON:                          ERTAN ERKAN-SEVGİ AYTEKİN

Güncelleme Tarihi: 26 Eylül 2007

Haber ve Fotoğraflar: Renkler Solmasın Kültürler Kaybolmasın

Pencereyi Kapat