Köye dönüşle ilgili konuyu, görüş ve önerilerinize sunarken, siyasi tartışmalarının yanında; kültür, zanaat, ziraat, sosyal yaşam, sağlık ve turizm gibi alanlarda da görüş-öneri bekliyorduk. Belki yeteri kadar sizi bilgilendirmediğimiz için bu konulara girilmedi. Bunun için sizlere haziran 2009 da ilgili makam, kurum ve kişilere sunduğumuz ilk bilgilendirme notunu ve tasarladığımız yerleşim PLANINI sunuyorum.
Saygılarımla
Petrus Karatay
BİLGİLENDİRME NOTU
1990’ lı yıllarda çeşitli nedenlerle köylerini terketmek zorunda kalan ve şu anda çoğu Avrupa’da yaşayan, Şırnak ili, Silopi kazasına bağlı Aksu (Herbol) köyü sakinleri ‘köye dönüş ve rehabilitasyon projesi’ çerçevesinde köylerine dönmek istemektedir.
O tarihlerde, evlerin ve ekili arazinin önemli bir kısmı, kömür ocağı munasebeti ile istimlak edilmişti. Köylülere yetkililer tarafından bir kaç mıntıka gösterilerek, evlerini yeniden inşa edebilecekleri söylenmişti. Bölgede şiddet olayları artınca, yetkililer tarafından söz konusu karardan vazgeçilmiş ve köylüler, köylerini terketmek zorunda bırakılmıştı. Bilindiği üzere, din,dil, etnik, kültürel özelliklerin sebep olduğu baskılar da yok değildi.
Şu anda ortamın musait olduğuna kanaat getirerek köy sahipleri, köylerine dönme kararı vermişlerdir. Konu ile ilgili olarak birkaç başlık altında bir bilgilendirme notu sunma gereği duyulmuştur.
KÜLTÜREL AÇI:
Köy sakinleri; Akkad’lar, Keldani’ler, Asuri’ler, Babil’lilerden süzülüp gelen, Mezopotamya’nın otokton ( yerel) Asuri-Keldani kökenlidir. Aksu köyü sakinleri, hazreti İsa’nın konuştuğu dil suryanicedir. ( aramice) Bunun yanında türkçe ve kürtçe konuşulur. Dış ülkelerde yaşayanlar arasında da fransızca, ingilizce ve almanca bilenlerin sayısı oldukça önemlidir. Doğal olarak kendilerine ait müzik, folklor ve hikayeleri vardır. Söz konusu köyde ağalık geleneği yoktu. Köy halkı muhtar ve azalarını seçimle işbaşına getirirdi.
Avrupa’da uzun yıllar kaldıkları da gözönünde bulundurulduğunda doğal olarak, bölgeye çok önemli kültürel bir zenginlik katacakları kesindir.
ZANAAT VE TARIM:
Köy boşalmadan önce; şal-şapik, kilim dokumacılığı çok gelişmiş olup köyün en önemli gelirini oluşturuyordu. Bunun yanında başka zanaatlar, hayvancılık, tarım ve küçük çapta ticaret de yapılıyordu. Köyde su kaynaklarının bolluğu, klimanın uygun olması, tropikal ürünler ve turunçgiller dışında her çeşit meyve ve sebze yetişir. Ayrıca önemli bir orman potansıyeli mevcuttu. Bunların üretimi ve yetiştirilmesi ilkel şekilde olmasına rağmen, Aksu köyü çevre köyleri içinde ekonomik durumu en iyi olanlardandı.
Dönüş projesi kapsamında el sanatlarını yaşatmak ve geliştirmek,tarımı daha bilimsel şekilde, yeni imkanlar da kullanarak daha verimli olması sağlanacaktır.
Bunların yanında balık yetiştirme ve tavuk çiftliği, içme suyu tesisleri, ormancılık gibi yeni faaliyetler düşünülmektedir.
TURİZM :
Güney- doğu bölgesinin dağlık kesiminde bulunan bir köyde turizmden bahsedilebilir mi? Diye sorulabilir. Pek hala bahsedilebilir. Dönme arzusunda olan ailelerin yaptıkları toplantılarda, köyde bir motel, spor sahası, av alanı, dağcılık, yüzme havuzu, metropollerden , özellikle yurt dışından gelecek yaşlılar için kalacak ve dinlenecek yer, boş vakitlerini değerlendirmek için faaliyet alanları oluşturmak tasarlanmaktadır.
Aksu köyünden yurt dışında 3000 nin üstünde insan yaşamaktadır. Bunlar ve bunların çevresi, dünyanın dört bir yanına dağılmış Asuri- Keldani-Suryani’ler, Türkiye’nin muhtelif yerlerinden, köyün sınıra çok yakın olması sebebi ile Suriye ve Irak’tan da çok sayıda insanın geleceğini düşünüldüğünde turizm konusunun ciddiyeti görülecektir.
SİYASİ OLGU:
Köye dönüş projesinin en önemli ayağını siyasi ayağını oluşturmaktadır.Yurt içinde ve dışında basının, ulusal ve uluslararası bütün kurumların ilgisini çekecektir. Türkiye’nin demokratikleşme, insan hakları, dini azınlıklarla ilgili tutumunu gözler önüne serecektir. Özellikle Türkiye’de olumlu gelişmelere ve oluşan yumuşak ortama uygun düşecek ve katkı sunacaktır.
Türkiye’de ve Türkiye dışında muazzam bir imaj ve prestij sağlanacaktır.
SONUÇ
Köye dönüşün bir hak olmasının ötesinde, köy sakinlerinin din, dil, etnik yapısı, sunabileceği imkanlar gözönünde bulundurulduğunda bu projeye özel bir itina ile yaklaşmak gerekir.
Sonuç itibarı ile söz konusu projenin ciddi olarak ele alınıp gerçekleştirildiği taktirde;
Türkiye’ye olumlu bir imaj, prestij ve siyasi yarar sağlıyacatır. Oluşan yumuşak ortama katkı sunacaktır.
Bölgeye kültürel zenginlik ve hoşgörüye örnek olacaktır.
Çevreye ekonomik bağlamda önemli destek olacaktır.
Köye döneceklerin çoğu uzun süre yurt dışında yaşadıklarından edinmiş oldukları tecrubeleri dolayısı ile mali imkanları da kullanarak, köyde seviyeli bir yaşam standartı oluşturacaklar.
Yurt dışında faaliyet gösteren yüzlerce Asuri-Suryani kurumu nezdinde olumlu bir intiba meydana gelecektir.
KÖYE DÖNÜŞ KOMİTESİ
