Salha ya da Salhe, bugünkü adıyla Barıştepe, inananların dağı anlamına gelen ‘Turabdin' bölgesinde Midyat'a bağlı bir Süryani köyü. Diğer köyler gibi burası da oldukça şirin bir köy. Bu köyün en önemli özelliği de Mor Yakup Manastırının olması…

Daha önceden Türkçe, İngilizce, Almanca ve Süryanice bir broşür bastıran kilise yönetimi şimdilerde ise Manastır hakkında detaylı bir bilgiye sahip olmak isteyen vatandaşların oturdukları yerden İnternete bağlanarak Mor Yakup Manastırı hakkında merak ettikleri bütün bilgilere web sayfasına girerek öğrenebilirler:

http://www.moryakup.com

Midyat'tan Anıtlı köyüne doğru giden yolda Anıtlı'ya 25 km kaldığını gösteren tabela bir çatal yolun ağzındadır. Bu yolda sağdan devam ederseniz, yani ana caddede kalırsanız, bir müddet sonra Barıştepe tabelasını göreceksiniz. Manastır rahibi Saliba Er, 1978 Haberli/Bsorino doğumlu. İlkokulu kendi köyünde bitirdikten sonra Mor Yakup Manastırı'na gelir ve bir yandan liseyi bitirir, bir yandan da manastırda Süryanice eğitimi görür. 1996 yılında daha 18 yaşındayken kendini manastırın hizmetine vakfederek rahip rütbesi (şarwoyo) ile takdis edilir. Askerliğini yaptıktan sonra da 2001 yılında diyakos (şemmas), 2004 yılında da kahinlik rütbesine erişir. Saliba Er Manastırın eğitiminden sorumlu.

Manastırın tarihi

Mor Yakup Manastırı M.S. 419'da Aziz (Mor) Yakup adına inşa edilir. Mor Yakup M.S. 330 yılında Mısır'da doğmuş ve İskenderiye'de küçük bir manastırda rahip olmuştur. Mısır'dan deniz yoluyla Tarsus'a oradan da Diyarbakır'a gelir. Daha sonra Turabdin'deki Şiluh (Salıh) köyüne yerleşir. Hayatı hastalara şifa vermek, sakat ve topalları iyileştirmek, bir haftalık bebeği konuşturmak gibi mucizelerle geçen Mor Yakup daha sonraları azizlik mertebesine yükselmiştir.

Bugün Mor Yakup Manastırının bulunduğu yerde Pers döneminden kalma bir mabet varmış. Binanın etrafını dolaşırsanız, eski kemerlerin kalıntılarını görebilirsiniz. M.S 4. yüzyılın sonlarında Pers komutanı mabede tanrılara kurbanlar sunmak için gelir ama orada Mor Bar Şabo ve 11 öğrencisini şehit eder. Mor Yakup buraya yerleşir ve hastalara şifa verir. Mor Yakup M.S. 421'de ölür. Öğrencisi Mor Daniel burada tek başına kalır. Zaman içinde manastıra yüzlerce rahip yerleşir. Manastırı büyütmek gerekiyordu. 5. yüzyılın sonlarına doğru Mor Daniel de ölür ve 6. yüzyılın başında, 508-510 yıllarında çilekeş Mor Yakup adına büyük bir kilise inşa edilir. Tüm bu inşa işleri Baş rahip Teofil başkanlığında yapılı. 7. yüzyılın başlarına kadar bu kilise sağlam kalmıştır.

Mezbah kapısının üstündeki kitabede çoğunluğu köy halkından olan ve manastıra bağış yapanların ve yaptıkları bağışların listesi bulunmaktadır. Manastırdaki kitabelerde de 770-1364 yılları arasında bu manastırda ölen rahip, keşiş, patriklerin ve diğer din adamlarının adları bulunmaktadır.

Mor Yakup Manastırı 8. yüzyılda Metropolitlik merkezi, 1364-1839 yılları arasında da Turabdin bölgesi için Patriklik makamı olmuştur. Birinci Dünya Savaşına kadar faal durumda olan manastır 1965 yılına kadar sahipsiz kalır. 1965'te rahip Yakup Tekin, Episkopos Mor Iyawennis Efrem Bilgiç tarafından manastıra atanır. Bugün manastırda 3 rahip, 2 rahibe hizmet vermektedirler.

Bu 3 rahipten ilki 1941 Midyat'a bağlı Bate/Bardakçı köyü doğumlu Yakup Tekin'dir. Deyrulzafaran, Midyat, Deyrulumur hizmetlerinin ardından 1964'te rahip olur. 1965'te Mor Yakup Manastırı'na tayin edilir ve kahin rütbesiyle takdis edilir. O zaman köydeki 29 Süryani ailenin ruhsal hizmetlerine başlar, çocukları kilise öğretisine teşvik eder. Senelerce tek başına kalır. 40 yıldır aynı manastıra hizmet vermiştir ve halen de vermektedir. Pek çok el yazmasıyla dua kitapları yazmıştır.

İkinci rahip ise 1964 Midyat'a bağlı Bakisyan/Alagöz köyü doğumlu Daniel Savcı'dır. 1978'de Deyrulumur manastırına gider, 1980'de de Mor Yakup Manastırına Süryanice eğitmeni olarak atanır. 1987'de rahiplik, 1997'de de kahinlik rütbesiyle takdis edilir. Şimdilerde Manastırın idari işlerine bakmaktadır. Üçüncü rahip ise yazının başında bahsedilen Saliba Er'dir.

Manastırın etrafı bağ ve bahçelerle çevrilidir. Batı yönünde inşa edilen içinde misafirhanelerin de bulunduğu modern binası her geçen gün eksiklerini tamamlamaya çalışmaktadır.

Haber ve Resimler: Midyat Habur Gazetesi

Güncelleme Tarihi: 23 Şubat 2005