mara

             
 
YAZARLAR
Mezarlık Üzerine Süryani Kilisesi İstemiyoruz

Süryaniler Açısından Din ve Vicdan Özgürlüğü

Süryani-Keldani-Asuri Halkının Çığlığını Duyun

Benim Adım ...

Başın Sağolsun Türkiye: "Hepimiz Hrant'ız"

Sözlü Tarih Çalışmasına Katkıda Bulunalım

Midyat'ta Kültürel Bir Atılım

70 Yıl Önceki Şapka, 40 Yıldır Devam Eden Süreç

2004'e Girerken

Avrupa Birliği Uyum Süreci ve Süryaniler

hepsi

Diaspora Bayramları veya Aralık Özlemim

Hazan Ortasında Bir Ağaç veya Sonbahar Sendromum!

Kendi Vatanında Sürgün Edilen Bir Halk

Bir Doktorun Gözünden Irak'ta Yaşanan Felaket

Rant, Manastır Dinler mi?

Herşey Su ile Başladı

Gözyaşımız "Nakuşo'dan" Damlardı

Hayat Sohbetleri

Zamanın Dışında Gerçekliğin İçinde BAHE

Urfalı Efsuncu Orpheus - Bir Mozaiğin Macerası

Kurşun ve Yorgan

Deyr-Zafaran'ın Taşa Yazılı Mektupları

Tanrı Rahmeti ve 'Toprağı Bol Olmak'

Kendine Saklı Kitaplar

Taşların Barıştığı Hançepek

Benim Olmayan Kilise'nin...

Söyleyen ve Susan

Ben Kendim Değilim

hepsi

105.7 Süryanilerin Sesi

Benim Pehlivan Böceğim

İkinci Yarısından Seyredilen Bir Film

Burası BBC Londra

Aydın Olmak, Kendini Aydın Sanmak

Bir Evin Anımsattıkları

Ana Sütü Gibi Bedava

Samatya Kaçamakları

Baba ve Oyuncak

Bu Gece Bir Hayaletle Yaptığım Muhabbet

hepsi

21 Şubat Dünya Ana Dil Günü Kutlu Olsun

Düşünsel İzlenimler

Mesih’in Doğuşu ve İçsel Barış

Kendini Beğenmişlik ve Ruhun İletişimi

Çocukluk Yılları ve Eve Özlem

Ruhani Ritüellerin Anlamı

Aynı Mekan ve Aynı İnsan

Bilgi, İdrak ve Hakikat

Cudi Dağının Sefine Doruklarında

Hayat ve Kurallar

hepsi

Azınlık Kadını Olmak

Bir Sivil Tarih Çalışması; Mihail Kırılmaz

Dilde Destan, Yürekte Yara

Bahe ve Manastır

Tavandaki Çini

İsveç'ten mektubumuz var

Ûrmiye’den Ûrşinâ’ya bir Süryani portresi

Mardin Dillerin ve Dinlerin Şehri (Mi?)

Albert Sevinç Hadodo'ya Veda

Şimuni Diril'in Anısına

İşaya Ağabeyi (Üşür) Kaybettik

Rahip Aho'nun Şahidiyim,Süryani Halkının Şahidiyim

İki ateş arasında bir ayin hikayesi

Bir Avuç Dut

Kapı - Süryani'nin Bitmeyen Gözyaşı!

hepsi

Bir Düşün Peşine Düşmek

Süryani İsa'nın Hasret Rüzgarı

70. Yılında Yetmiş Bin Süryani

İnsan Yüreğinde Ne Arzuluyorsa Onu Konuşur

İsa Bakır ve Mektubu

İsa'nın Ağacını Aramak

Mor Afrem'in Hayatı

Siyah Elbiseli Süryani Kadınlar

Süryaniler ve Diyalog

Korku ve Kuşku

Bir Haberin Düşündürdükleri

Süryanilerin Son Güneşi: Metropolit Hanna Dolabani

Bir Toplum Nasıl Yok Olur?

Bu Öyküde Senden Bahsediliyor

Mor Gabriel'e Dokunmak

Mardin'de Eski Bir Gelenek: Hassit Merene

Oryantalist Maryus Bauer Mardin'de

Çicek Açmadan Meyve Vermek

Bir Süryani Halk Ozanı

Mor Şumuni ve 40-50 Kadar Süryani

Bütün Süryaniler Kimdir?

Midyat'ta Etnik Gruplar

Tespih Taneleri

Homojenliğin Gölgesinde Sıradan Süryaniler

Sabro'nun İlk Sayısına Dair

Patrik: Dua Türkçe Yapılacak Süryanice Yok

Rahibeler Nasıl Serbest Bırakıldı?

Februniye'nin Önündeki Yol

Kaçırılan Metropolitlerin Katili İstanbulda mı?

Kaçırılan Metropolitler Üzerine Bir İnceleme

 
 
* Muzaffer İris / 1915 VE SÜRYANİLER
24 Nisan Ermeniler için soykırım, (medz yeghern) büyük felaket, Süryaniler için ise ‘Seyfo’nun (kılıç) 98. yılı. Bütün dünya deyim yerindeyse Obama’nın yapacağı konuşmayı ‘dört gözle’ bekledi.
Acaba soykırım diyecek mi demeyecek mi? Obama’nın Amerika ’dan yapacağı siyasi ve ekonomik çıkara dayalı konuşmayı bir kenara bırakıp kendi coğrafyamızda yaşanan acılara değinmek daha gerçekçi olmalı.

İttihat ve Terakki zihniyetinin önderlerinden Mehmet Talat Paşa katliamlarını gerçekleştirirken Ermeni, Rum ve Süryani farkı gözetmemişti. O önemli bir tehdit unsuru olarak gördüğü bu halkları imha etmenin kararını önceden almıştı. O, bu halkları nerede toplayacağının, nasıl tehcir edeceğinin, nerelerde öldüreceklerinin, mallarının nasıl dağıtılacağının, nüfuslarının nasıl azaltılacağının bütün hesaplarını yapmıştı. Ona göre; Balkanlar’da kaybedilen savaşların intikamı ancak böyle alınırdı.

24 Nisan’ın hatırlattığı

24 Nisan’da Ermeni aydınlarının toplanıp sürgün edilmesiyle başlayan katliam süreci daha sonra Süryanilerin de yaşadığı en ücra köylere kadar uygulandı. Süryanilerin yoğun olarak bulunduğu Mardin, Hakkâri, Siirt, Antep, Urfa, Diyarbakır ve Adıyaman’da insanlar katliamın, vahşetin yaşanmasına engel olamadılar. Süryaniler, Ermeniler kadar sayıca fazla olan aydın ve işadamlarına sahip değillerdi. Nüfus olarak da sayıları Ermenilerden azdı. Yani o günün şartlarına göre Ermeniler kadar güçlü ve politik olmadıkları için sisteme karşı önemli bir güç unsuru olarak görülmüyorlardı. Batı illerinde Ermeniler kadar sayıca fazla Süryani de yoktu. Eğer Ermenilerin yerinde Süryaniler olsaydı ilk önce Süryanilerden başlanacaktı. Ama daha sonra sıralamanın da hiçbir önemi yoktu artık.

Süryanilerin Mardin, Midyat ve Diyarbakır bölgelerinde yaşayanlar katliamı ‘Seyfo’ (kılıçtan geçirme) olarak adlandırırken Malatya, Adıyaman bölgesinde yaşananları ise ‘Kalfe’ ya da ‘Prodayışı Gâvura’ (Hıristiyanların toptan imha edilmesi, yok etme, vurma, kesme) olarak adlandırırlar. Bu kavramlar günümüzde halk arasında halen kullanılmaktadır.

Dönemin hükümet ve askeri yetkilileri Adıyaman’da birçok köydeki Ermeni ve Süryanileri imha etmeye başlarlar. Sıra Adıyaman’ın Wank Köyü’ndeki Süryanilere gelince köye doğru hareket eder ve ilk önce köyün ağasıyla görüşürler. Köyün ağası Şeyho Bey’in jandarmaya “Bu köy Ermeni köyü değildir. Burası Süryani köyüdür” demesine karşılık olarak komutan şunu söyler: “Bizim için soğanın kabuğunun rengi önemli değil, kokusu önemlidir. Soğan soğandır.” Böylece köydekilerin Ermeni ya da Süryani olmalarının önemli olmadığını, kendileri için bunların Hıristiyan olmasının yeterli olduğunu belirtmiştir.

1903 Yılında Midyat'ta Yaşayan Hürmüz ailesi. 1915 sonrası bu resimde görülen insanlardan sadece bir kaçı kurtulabildiBundan tam 22 yıl önce yapılan ses kaydında köydeki canlı tanık, olayları bizzat gören yaşlı bir Kürt kadının söyledikleri büyük ve çok önemli bir belge niteliğindedir: “Ben şu anda yüz yaşındayım, olaylar başladığında yedi yaşındaydım. Köyün ağasıydık. Askeriye bize geldi. Buradaki halkın Süryaniler olduğunu söyledik. Ancak öldürülmelerine engel olamadık. Akşam bize geldiler, kaçamayanları sabah topladılar. Evimizin önündeki meydanda topladılar. Eyvana çıktım, kadın yaşlı, genç ve çocuklardan oluşan bir ‘kalfe’ idi. Yüzleri ay gibi parlıyordu. Hepsini Temsiyas Köyü’nden Fırat’a götürdüler, dönen olmadı. Ben Cüvınekan’a kadar peşlerinden gittim. Sonra eve döndüm. Tanık olduğum bir diğer olay ise köy papazının öldürülmesiydi.

Köyün papazından kiliseye ait para ve altınların nerede olduğunu söylemelerini istiyorlardı. Papaz bir türlü söylemiyordu. Önce iki çocuğunu öldürdüler, yine de söylemedi. Sonra onu Süryani mezarlığına götürdüler. Bahçelerin etrafını dikenle çevirmek için bir yıl önceden kesilmiş ve kurutulmuş diken yığınlarının arasına koydular ve ateşe verdiler. Bizler de seyrettik. Yine bir gün arkadaşlarımla kuzuları otlatmaya götürmüştük. Kalıbağ denen yerde cesetler doluydu. Yerlerde sanki yatıyorlardı. Boyunlarına bakıp kolye, kulaklarından küpe, kollarından bilezik, bileklik ve boncuk topluyorduk. Bazılarının gözleri açıktı. Kendi ellerimizle gözlerini kapatıyorduk. Üzerlerinden basmadan geçmeye çalışıyorduk. Çoğu kadın ve çocuktu. Aldığımız takıları biz kullanıyorduk. Bunları söylemem gerekiyor çünkü yaşlandım. Ölürsem vicdanım rahat etmez.”

Mardin merkezde bulunan bazı Süryaniler ‘Seyfo’nun yaşanmadığını ve etkilenmediklerini ifade edebilmektedirler. Bu tez bazıları için doğru olabilir. Çünkü o dönemde hükümet ve çevrede bulunan Kürt aşiret ve ağalarıyla birlikte hareket edip Ermenilere yönelik saldırılara ortak oldukları dahi iddia edilmektedir. Ancak bu konuyla ilgili kesin kaynaklar bulunmamaktadır. 

Direniş ve savunma 

Mardin, Midyat, Diyarbakır, Urfa, Antep, Malatya ve Hakkâri köylerinde yaşayan Süryaniler de katliamlardan kurtulamadılar. Ancak en önemli direniş ve ‘savunma’nın Aynwerdo Köyü’nde verildiğini birçok Süryani kaynak bize göstermektedir. Tarihe ‘Aynwerdo Savunması’ olarak geçen bu direnişte çevre köylerden kaçan Süryani ve Ermeniler, Marho Şabo Kilisesi’ne sığındılar. Tahmini 6000-7000 kişinin sığındığı söylenir. Hükümet ve çevredeki Kürtler tarafından 19 Temmuz’da kuşatılan bu köydeki direniş 66 gün sürdü. Süryani köylülerinin çoğu silahlıydı. Köyü konumundan dolayı ele geçiremeyeceğini anlayan hükümet taraftarlarının, halkı teslim olmaya zorlamasına rağmen halk teslim olmayı kabul etmedi. Köylüler hükümete güvenmediklerini, ancak Aynkafli Şeyh Fethullah araya girerse barışacaklarını söylediler. O da devletle anlaştı, oğlu ve yeğenini Süryanilere rehin bırakınca Süryaniler tarafından 400 tüfek teslim edildi ve barış sağlandı. 10.000 asker ve 12.000’e yakın Kürt işgalci Aynwerdo Köyü’nü talan için bekliyordu. Şeyh Fethullah devletin yapacağı bir saldırıda karşı koyacağını söyleyince askeri birlikler kuşatmayı kaldırıp geri çekilmek zorunda kaldılar.

Katliamlardan en çok etkilenen bölge, Adıyaman ilçe ve köylerinde yaşayan Süryani ve Ermeniler oldu. Misyonerlerin olmayışı, dağlık bölgelerde yaşamaları, sınır bölgelerinden uzak, iletişim imkânlarının yetersiz olması, silahsız olmaları, buradaki insanların neredeyse tamamen yok edilmesini yol açtı.

Sonuç olarak:

Kim ne yazarsa yazsın, ne söylerse söylesin, ne derse desin ortada bir gerçek vardır ve o da bu acıların yaşandığıdır. Balçıkla güneş sıvanmamakta, yalanlarla peynir gemisi yürümemektedir. Bu işe ekonomik ve siyasi oyunlarla yaklaşmak tarihe yapılacak en büyük hakarettir. Tarih, tarihçilere bırakılmalı denilir ama nedense bırakılmaz. İnsanlığa düşen, bu acılardan ders çıkarmak ve bu acıyı paylaşıp özür dilemektir.

Kaynak: Radikal Gazetesi, Muzaffer İris *Eğitimci-Yazar ; Güncelleme Tarihi: 27 Nisan 2013

 
   

   


© Copyright 2008 www.suryaniler.com
tasarım: Web Tasarım